Tüketici en fazla harcamayı konut ve kiraya yaptı
TÜİK, Hanehalkı Tüketim Harcaması, 2013 verilerini açıkladı. Hanehalkları bütçelerinden en fazla payı konut ve kira harcamasına ayırdı.
Hanehalkı Bütçe Araştırmasının 2013 yılında elde edilen sonuçlarına göre; Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı %25 oranıyla konut ve kira harcamaları alırken, harcamaların %19,9u gıda ve alkolsüz içeceklerden oluştu. Hanehalkları toplam harcamalarının %2,1ini sağlık harcamalarına, %2,4ünü ise eğitim hizmetleri harcamalarına ayırdı.
Türkiyede hanehalkı başına aylık ortalama tüketim harcaması 2 572 TL oldu
Hanehalkı başına aylık ortalama tüketim harcaması 2012 yılında 2 366 TL iken 2013 yılında 2 572 TL olarak tahmin edildi. 2013 yılında kentsel yerlerde 2 851 TL olan hanehalkı başına aylık ortalama tüketim harcaması, kırsal yerlerde 1 910 TL olarak hesaplandı.
Harcama türlerinin payı 2012 yılına göre önemli ölçüde değişmedi
Araştırmanın 2012 ve 2013 yılı sonuçları karşılaştırıldığında; 2012 yılında %19,6 olan gıda ve alkolsüz içecekler payının 2013de %19,9 olduğu, giyim ve ayakkabı harcamaları payının %5,4 iken %5,3; konut ve kira harcamaları payının %25,8 iken %25; ev eşyası harcamaları payının %6,7 iken %6,6; kültür ve eğlence harcamaları payının ise %3,2 iken %3,1 olarak gerçekleştiği görüldü. Alkollü içecek, sigara ve tütün harcamaları payı değişmeyerek %4,2 seviyesinde kaldı.
Diğer yandan 2012 yılında %1,8 olan sağlık harcamaları payı 2013te %2,1; %17,2 olan ulaştırma harcamaları payı %17,4; %3,9 olan haberleşme harcamaları payı %4; %2,3 olan eğitim hizmetleri harcamaları payı %2,4 ve %5,8 olan otel ve lokanta harcamaları payı ise %5,9 olarak tahmin edildi.
Düşük gelirli haneler, yüksek gelirlilere göre gıdaya iki kat daha fazla pay ayırdı
Gelire göre sıralı %20lik gruplar itibariyle tüketim harcamalarının dağılımına bakıldığında; birinci %20lik grupta (en düşük gelir grubu) yer alan hanehalklarının gıda ve alkolsüz içeçecekler harcamasına ayırdıkları pay %28,8 iken, beşinci %20lik gruptaki (en yüksek gelir grubu) hanehalklarının ayırdığı payın %14,6 olduğu görüldü. Eğitim hizmetleri harcamalarının oranı ise birinci % 20lik grup için %0,7 seviyesindeyken beşinci %20lik grup için %4 oldu.
Toplam gıda ve alkolsüz içecekler harcamasının %12,7si gelire göre sıralı birinci % 20lik grupta yer alan hanehalkları, %27,3ü ise beşinci %20lik grupta yer alan hanehalkları tarafından yapıldı. Konut ve kiraya yapılan harcamaların %11,7si birinci %20lik grupta yer alan hanehalklarına ait iken %31,6sı beşinci %20lik gruptaki hanelerde oluştu.
Toplam eğitim hizmetleri harcamalarında ise birinci %20lik grubun payı %2,5 iken beşinci %20lik grubun payı %63,5 oldu. Ulaştırma için yapılan harcamaların sadece %4,1i birinci %20lik grupta yer alan hanehalklarına ait iken %47,2si beşinci %20lik grup tarafından yapıldı.
Hanehalkının temel gelir kaynağına göre harcama kalıplarının da değiştiği görüldü
Temel gelir kaynağı maaş, ücret, yevmiye geliri olan hanehalkları gıda ve alkolsüz içecekler harcamasına %17,9 oranında pay ayırırken, emeklilik geliri olan hanehalklarının ayırdığı pay %24,8 oldu. Konut ve kira harcamalarına ayrılan payın en yüksek olduğu grup %34,5 ile temel gelir kaynağı diğer karşılıksız transfer geliri (yaşlılık maaşı vb.) olan hanehalkları iken %21,7 ile en düşük pay ayıran hanehalklarının temel gelir kaynağı müteşebbis geliri olan hanehalkları olduğu görüldü.
Temel gelir kaynağı müteşebbis geliri olan hanehalklarının toplam harcamasının %19,7si ulaştırma harcaması iken temel gelir kaynağı diğer karşılıksız gelirler olan hanehalklarının toplam harcamasının %7,9unu ulaştırma harcamaları oluşturdu.