Bazı kesimlerin fazla kar beklentisi ortadan kalkmalı
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar, 'Çiftçilerimizin ürettiği üründen bazı kesimlerin fazla kâr beklentileri artık ortadan kalkmalıdır' dedi.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar, “Çiftçilerimizin ürettiği üründen bazı kesimlerin fazla kâr beklentileri artık ortadan kalkmalıdır” dedi.
Bayraktar, yaptığı açıklamada, yaptığı açıklamada Mart ayı üretici ile market, market ile pazar fiyatları arasındaki değişimlere ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Bayraktar’ın verdiği bilgiye göre, Mart ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkı en fazla yüzde 378 ile limonda görüldü. Bunu
yüzde 255,2 ile kuru incir, yüzde 245,9 ile patlıcan, yüzde 232,4 ile yeşil soğan, yüzde 184,3 ile maydanoz takip etti.
Limon 4,8 kat, kuru incir 3,6 kat, patlıcan 3,5 kat, yeşil soğan 3,3 kat, maydanoz 2,8 kat fazlaya satıldı.
Mart ayında fiyatı en fazla artan ürün markette beyaz lahana, üreticide havuç olurken, fiyatı en fazla düşen ürün markette kabak, üreticide yeşil soğan oldu.
Market fiyatları
Mart ayında markette 39 ürünün 15’inde fiyat artışı, 23’ünde fiyat azalışı görülürken 1 üründe ise fiyat değişimi olmadı.
Mart ayında markette fiyatı en fazla artan ürün yüzde 61,2 ile beyaz lahana oldu. Beyaz lahanadaki fiyat artışını yüzde 45,7 ile sivri biber, yüzde 16,2 ile tavuk eti, yüzde 7,9 ile kuzu eti, yüzde 7,8 ile dana eti takip etti.
Markette fiyatı en çok azalan ürün ise yüzde 33,5 ile kabak oldu. Kabaktaki fiyat düşüşünü yüzde 22,5 ile domates, yüzde 19,3 ile kuru incir, yüzde 18,2 ile patates izledi.
Üretici fiyatları
Mart ayında üreticide 31 ürününün 10’unda fiyat artışı olurken, 12’sinde fiyat düşüşü görüldü. 9 üründe ise fiyat değişimi olmadı.
Üreticide en çok fiyat düşüşü yüzde 46,4 ile yeşil soğanda görüldü. Yeşil soğandaki fiyat düşüşünü yüzde 29,4 ile domates, yüzde 26,6 ile salatalık, yüzde 24,9 ile patlıcan, yüzde 23,3 ile marul, yüzde 18,7 ile patates izledi.
Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 55,5 ile havuçta görüldü. Havuçtaki fiyat artışını yüzde 40 ile limon, yüzde 17,6 ile kuru soğan, yüzde 17,4 ile sivri biber, yüzde 12,5 ile kabak takip etti.
Üretici fiyat değişiminin nedenleri
Bayraktar’ın verdiği bilgiye göre, kışlık havuçta hasat Şubat ayı itibarıyla tamamlandı ve ürün arzı depolardan sağlanıyor.
Piyasada ürün miktarındaki azalmanın yanı sıra Ramazan ayında talebin de artmasıyla havuç fiyatlarında artış yaşandı. Sezon boyunca limonda üretici fiyatları düşüktü.
Hasadı devam eden dikenli limonda piyasaya sunulan ürün arzındaki azalma, sezon boyunca oldukça düşen limon fiyatının artmasına neden oldu.
Kuru soğanda İç Anadolu Bölgesinde hasadın bitmesi, Çukurova Bölgesinde hasadın başlamamış olması nedeniyle arzdaki düşüş fiyatları artırdı.
Sivri biber ve kabakta dönemsel arzda yaşanan azalma fiyatların yükselmesine neden oldu. Yeşil soğan, domates, salatalık, patlıcan, marul, maydanoz, ıspanakta havaların sıcak gitmesi nedeniyle arzda yaşanan artış fiyatlarda düşüşe neden oldu.
“Gıda fiyatları üzerinden fırsatçılık yapılmamalı”
Ramazan ayı dolayısıyla marketlerde indirim kampanyaları başlatıldığını anlatan Bayraktar, şunları kaydetti:
“Geçtiğimiz aylarda marketlerde fiyatı düşen ürünler sınırlı kalırken bu ay marketlerde 23 üründe fiyat düşüşü yaşandı. Ramazan ayı başından itibaren artan denetimler ve birliğimizce yapılan uyarıların da etkisiyle, marketler çeşitli kampanyalarla ürün fiyatlarında indirime gitti ya da fiyatları çok fazla artırmadı.
Üreticilerimiz ekim/dikim döneminin başından itibaren doğal afet riskleri başta olmak üzere, girdi fiyatlarının belirsizliği, işçi bulma sorunu ve benzeri birçok sorunla üretim yapıyor.
Ülkemizde hemen hemen her sektörde üretilmesi planlanan ürünün fiyatı en başta belirlenirken bunun tam aksine tarım sektöründe üreten çiftçilerimiz ürünün fiyatını hasada kadar bilmiyor. Bu yıl narenciye ve şekerpancarında yaşandığı gibi çoğu zaman fazla üretim de çiftçiye dert oluyor.
Her türlü riske rağmen üretim yapan çiftçilerimizin ürettiği üründen bazı kesimlerin fazla kâr beklentileri artık ortadan kalkmalıdır. Ülke olarak enflasyonla mücadele ederken gıda fiyatları üzerinden fırsatçılık yapılmamalıdır. Enflasyon artışının devam ettiği bu aylarda her kesim üzerine düşeni daha fazla yapmalıdır. Son bir ayda marketlerde gerileyen fiyatlar Ramazan ayıyla sınırlı kalmamalıdır.”
Market ve pazarlardaki fiyat değişimi
Türkiye’deki yaş sebze meyve pazarlamasının Hâl Kanunu ile düzenlendiğini belirten Bayraktar, “Kanunla perakendecilerin tüketicilere daha uygun fiyatla ürün satabilmelerine imkan tanımak adına doğrudan üreticiden ürün alma hakkı verildi. Diğer taraftan yaş meyve sebze pazarlanmasında halen aracıların varlığı devam ediyor” dedi.
Pazarcının hâlden aldığı ürünü sattığını, çoğu market satacağı ürünü doğrudan üreticiden alarak satışa sunduğunu belirten Bayraktar, şunları kaydetti:
“Ancak, halen çoğu üründe market fiyatlarının daha yüksek olduğu görülüyor. Perakendeciler 5957 Sayılı Kanunla verilen ayrıcalığı üreticilerimizden değer fiyatında aldığı ürünü halka ucuza sunmak üzere kullanmalıdır.
Birliğimizce Ankara’da, halkımızın temel tüketim ürünlerinde seçilen 5 ürünün, 4 farklı market ve 4 farklı pazardaki fiyatlarına yönelik çalışma yapıldı. Yapılan çalışma sonucunda işlenmeden doğrudan tüketiciye sunulan ürünlerde fiyatların fazlasıyla değişkenlik gösterdiği görüldü.”
Girdi fiyatlarındaki değişim
Bayraktar’ın verdiği bilgiye göre, girdi fiyatları Mart ayında bir önceki aya göre değişkenlik gösterdi.
Buna göre, amonyum sülfat gübresi yüzde 3,9, amonyum nitrat gübresi yüzde 1 oranında arttı. Üre gübresi yüzde 3,4, kompoze gübresi yüzde 2,5, DAP gübresi yüzde 0,1 oranında düştü. Geçen yılın Mart ayına göre gübredeki fiyatlarındaki artış oranları ise yüzde 20,3-yüzde 35,9 arasında değişti.
Mart ayında şubat ayına göre süt yemi yüzde 1,6, besi yemi yüzde 1,2, son bir yılda süt yemi yüzde 44,8, besi yemi ise yüzde 43,7 oranında artış gösterdi.
Elektrik fiyatları son bir yılda yüzde 2,11 oranında arttı. İlaç fiyatları aylık yüzde 16, yıllık yüzde 56,6 oranında yükseldi.
Mart ayında girdilerde yıllık değişimde en fazla fiyat artışı mazotta görüldü. Mazot fiyatı aylık olarak yüzde 0,1 artarken, son bir yılda yüzde 105,2 oranında arttı.