Ç.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümünün 15. Kuruluş yıldönümü kutlamaları kapsamında Adanaya gelen Prof. Dr. Hayat Erkanal, Mithat Özsan Amfisinde verdiği konferansında Mezopotamyanın can damarları olan Dicle ve Fırat nehirleri çevresinde oluşan ilk yerleşimlerden nasıl büyük kent kültürlerine geçişin yaşandığını ve ardından Sümerlere ait uygarlığın doğuşu hakkında önemli bilgiler verdi.
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü emekli öğretim Üyesi Prof. Dr. Hayat Erkanal konuşmasında özetle şu konuların altını çizdi:
Yazının Doğuş Serüveni Genç uruk Döneminde Başladı
Mezopotamyada ilk önemli kentler güneyde Ur ve Uruk gibi yerleşimlerde tespit edildi. Uruk kentinde yaklaşık 6500 yıl pişmiş toprak ve taş saplama mozaiklerle kerpiç mimarinin süslenmesi ve korunmasına yönelik yeni bir gelenek ortaya çıktı, buna da geometrik hasır motifi adı verildi. Geç Uruk çağında tüm ekonomi tapınak kurumunun altında faaliyet gösterdi ve bu sistemi tasvirli sanat eserlerinden de izlendiği gibi Rahipler Beyi yönetti.
Bu kentlerin üretim fazlası ürünleri tapınaklarda depolanırken artık insan hafızası zorlandığı için yeni bir sistem ortaya çıktı. Bu sistemde şekil yazısıyla bu ürünler kayıt altına alındı. Bir süre sonra 2.000in üstündeki şekiller de karışıklığa yol açtığı için killerin üzerine üçgen veya dörtgen kamışlarla işaretler yazılmaya başladı ve yazının doğuş serüveni başladı.
İlk Kullanılan Para Birimi Sümerlerin M.Ö. III. Binyıldaki Bir İcadıydı
Günümüzden 5.000 sene önce bu ekonomideki gelişme ürün fazlası ürünlerin artık diğer yerleşimlerde ticareti sonucu büyük boyutlu Kış sarayı gibi saray yapılarını ortaya çıkardı ve ilk para kullanımını doğurdu. Bu kullanımın süreci binlerce yıl gelişerek devam etti. İlk kullanılan bu para maddeleri altın, gümüş ve diğer madenlerden yapılmış olan halkalardı. Bunlar gelişerek yine aynı madenlerden külçelere dönüştü. Sonuçta, bu ilk kullanılan para birimi Sümerlerin 5.000 yıl önce ya da başka bir ifadeyle M.Ö. III. binyıldaki bir icadıydı ve en sonunda Lidyalılar döneminde üzerine bir baskı yapılmasına, yani sikkelere kadar devam etti.
Konferansın sonunda, Fen-Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Selahattin Serin tarafından Hayat Erkanala teşekkür plaketi takdim edildi.